Πολλά ζευγάρια αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπογονιμότητας. Eνα συχνό αίτιο στο δυτικό κόσμο είναι η παχυσαρκία.
Όλες οι έρευνες καταδεικνύουν ξεκάθαρα ότι οι παχύσαρκες γυναίκες έχουν σημαντικό πρόβλημα υπογονιμότητας. Επίσης στις παχύσαρκες γυναίκες το ποσοστό αυτόματων αποβολών είναι μεγαλύτερο καθώς και κάθε εγκυμοσύνη αποτελεί πρόκληση και για την γυναίκα αλλά και τον γιατρό της καθώς πρόκειται για μία κύηση πολύ υψηλού κινδύνου.
Πόσο επηρεάζει η παχυσαρκία τη γονιμότητα;
Η παχυσαρκία επηρεάζει τη γονιμότητα γιατί αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα της γυναίκας, αποθηκεύει τις ορμόνες του φύλου. Ας δούμε όμως τι συμβαίνει, πιο αναλυτικά.
Φυσιολογικά στο σώμα της γυναίκας υπάρχουν δύο αδένες που παράγουν οιστρογόνα. Αυτοί είναι οι ωοθήκες και τα επινεφρίδια. Κάθε μήνα οι ωοθήκες παράγουν οιστρογόνα σε διαφορετικές δόσεις ανάλογα με την φάση του κύκλου, με μεγάλες δόσεις στην αρχή και μειωμένες προς το τέλος του 28ήμερου κύκλου. Τα επινεφρίδια, παράγουν μία άλλη ορμόνη την ανδροστενεδιόνη. Η ορμόνη αυτή μετατρέπεται στα λιποκύτταρα σε ένα οιστρογόνο που λέγεται οιστρόνη. Η οιστρόνη επηρεάζει το μεταβολισμό του τμήματος του εγκεφάλου που ρυθμίζει τη λειτουργία των ωοθηκών και των όρχεων. Έτσι, όσο περισσότερο λίπος έχει μία γυναίκα τόσο και μεγαλύτερη η παραγωγή αυτού του οιστρογόνου. Κατά συνέπεια οι παχύσαρκες γυναίκες παρουσιάζουν μία αυξημένη παραγωγή οιστρόνης , η οποία επηρεάζει το φυσιολογικό κύκλο παραγωγής οιστρογόνων από την ωοθήκη με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η ωορρηξία και να προκαλείται υπογονιμότητα ή ακόμα και στειρότητα. Η κατάσταση αυτή επηρεάζει τον μεταβολισμό των υδατανθράκων με αύξηση της αντίστασης της ινσουλίνης με αποτέλεσμα την εναπόθεση περισσότερου λιπώδους ιστού. Αυτός είναι ο μηχανισμός που παρουσιάζουν και πολλές γυναίκες που έχουν το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών. Αποτέλεσμα όλης αυτής της κατάστασης είναι οι γυναίκες με παχυσαρκία να έχουν αμηνόρροια δηλαδή να μην έχουν ωορρηξία ενώ και τους μήνες που έχουν τελικά ωορρηξία, η ποιότητα των ωαρίων να είναι πολύ κακή.
Η παχυσαρκία μπορεί να είναι λόγος και ανδρικής υπογονιμότητας λόγω της ανισορροπίας των ορμονών του φύλου. Οι παχύσαρκοι άντρες εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα οιστρογόνων σε συνδυασμό με χαμηλότερα επίπεδα ορμονών που παράγουν σπέρμα όπως η Inhibιn β και τα ανδρογόνα. Πολύ συχνά έχει άμεσο αντίκτυπο στον αριθμό των σπερματοζωαρίων ,τη συγκέντρωση και την κινητικότητα του σπέρματος σύμφωνα με μελέτη που παρουσιάστηκε τον Μάρτιο του 2010 στο περιοδικό Nature Reviews Urology. Επίσης η παχυσαρκία μπορεί να αυξήσει τη θερμοκρασία του σώματος ειδικά γύρω από την περιοχή του οσχέου με πολύ αρνητικό αντίκτυπο στην παραγωγή και κινητικότητα του σπέρματος.
Πολλά από αυτά τα ζευγάρια καταφεύγουν στη λύση της εξωσωματικής γονιμοποίησης αλλά και σε αυτή την περίπτωση η παχυσαρκία παίζει αρνητικό ρόλο αφού μειώνει κατά πολύ το ποσοστό επιτυχίας αυτής της διαδικασίας.
Δεν πρέπει να παραλείψουμε ότι σε περίπτωση εγκυμοσύνης ο κίνδυνος εμφάνισης επιπλοκών που αφορούν και τη μητέρα και το έμβρυο είναι μεγάλες. Οι σοβαρότερες αυτών είναι η εμφάνιση Σακχαρώδους διαβήτη στη μητέρα, που επηρεάζει άμεσα την ανάπτυξη του εμβρύου προκαλώντας του είτε μακροσωμία ή ακόμα και σε κάποιες περιπτώσεις υπολειπόμενη εμβρυική ανάπτυξη, αρτηριακή υπέρταση που μπορεί να οδηγήσει σε εμφάνιση προεκλαμψίας ή εκλαμψίας, καταστάσεις πολύ σοβαρές που καταλήγουν σε πρόωρο τοκετό.
Από όλα τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι η παχυσαρκία επηρεάζει τη γονιμότητα και θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στην ελάττωση και διατήρηση του χαμηλού σωματικού βάρους με στόχο έναν δείκτη σωματικής μάζας (BMI) <28 kg/m2 , με αλλαγή των διατροφικών μας συνηθειών και του τρόπου ζωής μας, ακολουθώντας μια πιο ισορροπημένη διατροφή και βάζοντας άσκηση. Σύμμαχος μας σε αυτήν την προσπάθεια είναι και η ιατρική με φαρμακευτική αγωγή κατά της παχυσαρκίας και με την βαριατρική χειρουργική.
Η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής τα τελευταία χρόνια κερδίζει έδαφος. Ενδειτκικά να αναφερθώ στη φαρμακευτική αγωγή με λιραγλουτίδη 3.0mg, μια ενέσιμη αγωγή με ένδειξη στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας (BMI>30 kg/m2 ή ΒΜΙ>27 kg/m2 με ένα νόσημα όπως υπέρταση, δυσλιπιδαιμία). Για να εγκριθεί ένα φάρμακο κατά της παχυσαρκίας, θα πρέπει αυτό να παρουσιάζει κατά μέσο όρο 5% μείωση του σωματικού βάρους.
Ο μηχανισμός δράσης βασίζεται στις φυσικές λειτουργίες του ενδογενούς GLP1, που παράγει ο ανθρώπινος οργανισμός. Στον εγκέφαλο το GLP1 επηρεάζει το κέντρο της πείνας, με αποτέλεσμα να μειώνεται η αίσθηση της πείνας με ταυτόχρονη αύξηση του κορεσμού. Ο συνδυασμός αυτός είναι υπεύθυνος για να επιτευχθεί τελικά η μείωση του σωματικού βάρους. Μάλιστα σύμφωνα με μελέτες η μείωση του βάρους και η διαχείριση του ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν η θεραπεία συνδυαζεται με δίαιτα και άσκηση.
Λύση στην προσπάθεια της μείωσης του σωματικού βάρους με τρόπο αποτελσματικό, δίνει και η βαριατρική χειρουργική. Πρόκειται για γρήγορη και αποτελεσματική λύση την οποία έχουν υιοθετήσει με επιτυχία παχύσαρκες γυναίκες με πρόβλημα υπογονιμότητας τα τελευταία χρόνια.
Η παχυσαρκία δεν θα πρέπει να αποτελεί αίτιο υπογονιμότητας. Απευθυνόμενος σε κάθε γυναίκα που αντιμετωπίζει θέμα υπογονιμότητας θα έλεγα, μην το’χεις βάρος, καθώς με σωστή καθοδήγηση και θέληση θα μπορέσεις να μειώσεις, να διαχειριστείς το σωματικό σου βάρος και να επιτύχεις μία υγιή εγκυμοσύνη.
