Οι υπέρηχοι είναι ακουστικά κύματα και χρησιμοποιούνται τα τελευταία 30 χρόνια στην ιατρική για την απεικόνιση των εσωτερικών οργάνων. Η χρήση τους στην κύηση έχει αποδειχθεί ασφαλής κι έδωσε μεγάλες δυνατότητες στον έλεγχο και την παρακολούθηση των εμβρύων.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης οι υπέρηχοι μας βοηθούν:
- Να διαγνώσουμε την θέση εμφύτευσης του εμβρύου
- Να διαπιστώσουμε την ύπαρξη καρδιακής λειτουργίας
- Στον ακριβή υπολογισμό της ηλικίας κύησης
- Να εκτιμήσουμε τους υπερηχογραφικούς δείκτες του συνδρόμου Down
- Να ελέγξουμε την θέση του πλακούντα και να εκτιμήσουμε την ποσότητα του αμνιακού υγρού
- Να παρακολουθούμε την γενικότερη ανάπτυξη του εμβρύου
- Να ελέγχουμε την αιματική ροή του αίματος από την μητέρα προς το έμβρυο και στο ίδιο το έμβρυο
Ας δούμε ποια είναι τα απαραίτητα υπερηχογραφήματα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνη:
6-11 εβδομάδες
Το πρώτο υπερηχογράφημα πραγματοποιείται περίπου μετά από 10-15 ημέρες καθυστέρησης και έχει σκοπό τον έλεγχο της βιωσιμότητας του εμβρύου καθώς και την πιθανή ανίχνευση καρδιακών παλμών.
11-14 εβδομάδες
Αυχενική διαφάνεια +Papp-A
Αυτό είναι το πρώτο αναλυτικό υπερηχογράφημα της εγκυμοσύνης στο οποίο ελέγχουμε την ανάπτυξη και τα βασικά όργανα του εμβρύου και υπολογίζουμε την ακριβή ηλικία της κύησης.
Η σημαντικότερη πτυχή αυτής της εξέτασης είναι ο υπολογισμός της πιθανότητας χρωμοσωμικών ανωμαλιών. Το Σύνδρομο Down ή μογγολισμός είναι μια από τις συχνότερες αιτίες πνευματικής καθυστέρησης στα παιδιά. Κάθε γυναίκα μπορεί να γεννήσει ένα παιδί με σύνδρομο Down αλλά η πιθανότητα αυξάνεται ανάλογα με την ηλικία της.
Ο μόνος τρόπος για να είμαστε σίγουροι είναι με την εξέταση της αμνιοπαρακέντησης ή την λήψη τροφοβλάστη. Η απόφαση για το αν θα γίνουν όμως αυτές οι “επεμβάσεις” βασίζεται σε μία εξέταση που υπολογίζει την πιθανότητα να έχει το έμβρυο σύνδρομο Down. Αυτή είναι το υπερηχογράφημα στις 11-14 εβδομάδες στο οποίο γίνεται μέτρηση της αυχενικής διαφάνειας (το υγρό στον αυχένα του εμβρύου), εκτιμάται η παρουσία του ρινικού οστού (το κόκκαλο στη μύτη του εμβρύου) και τέλος η ροή του αίματος στην τριγλώχινα βαλβίδα της καρδιάς του εμβρύου. Τα ευρήματα αυτά συνδυάζονται με τη μέτρηση δύο ορμονών στο αίμα της μητέρας (Paap-A, bhCG).
Με την μέτρηση της αυχενικής διαφάνειας, η παρουσία του ρινικού οστού, της ροής στην τριγλώχινα βαλβίδα και των ορμονών στο αίμα της μητέρας μπορούμε να προβλέψουμε τουλάχιστον τις 9 στις 10 περιπτώσεις παιδιών με σύνδρομο Down. Δηλαδή μιλάμε για μία ευαισθησία της τάξεως 95%.
Σε μία πολύδυμη κύηση εκτός αυτών το υπερηχογράφημα των 11-14 εβδομάδων μας προσφέρει και τη δυνατότητα εκτίμησης της χοριονικότητας, δηλαδή εάν τα έμβρυα έχουν ξεχωριστούς πλακούντες.
20-23 εβδομάδες
Το Υπερηχογράφημα Β΄ επιπέδου περιλαμβάνει σειρά μετρήσεων με σκοπό:
- Τον έλεγχο της ανάπτυξης του εμβρύου
- Τον υπολογισμό του βάρους του εμβρύου
- Τον έλεγχο του πλακούντα
- Την εκτίμηση του αμνιακού υγρού και
- Τον αναλυτικό έλεγχο των οργάνων του εμβρύου για συγγενείς ανωμαλίες.
Το έμβρυο ελέγχεται επίσης για δείκτες (σημάδια) χρωμοσωμικών ανωμαλιών. Ο έλεγχος αυτός ολοκληρώνει ουσιαστικά το υπερηχογράφημα των 11-14 εβδομάδων στη τελική εκτίμηση της πιθανότητας για σύνδρομο Down.Το υπερηχογράφημα του Β΄ επιπέδου ολοκληρώνεται με τη μελέτη της ροής αίματος στις μητριαίες αρτηρίες της μητέρας και τη μέτρηση του μήκους του τραχήλου. Με αυτές τις παραμέτρους μπορούμε να προβλέψουμε την πιθανότητα εμφάνισης σημαντικών προβλημάτων στην εγκυμοσύνη(προεκλαμψία /ανεπάρκεια τραχήλου/ανεπάρκεια πλακούντα και πρόωρου τοκετού).
31-34 Εβδομάδας
Το υπερηχογράφημα αυτό γίνεται για τον έλεγχο της ανάπτυξης του εμβρύου αλλά και για τη μελέτη της ροής του αίματος στα αγγεία του εμβρύου και του πλακούντα. Συνήθως ελέγχεται η ροή στην ομφαλική αρτηρία, στις μητριαίες και στη μέση εγκεφαλική.
Οι πληροφορίες αυτές είναι πολύ σημαντικές για την παρακολούθηση του βάρους και της συνολικής κατάστασης του εμβρύου. Πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι το έμβρυο λαμβάνει την απαιτούμενη ποσότητα των θρεπτικών συστατικών καθώς και του οξυγόνου.
